Keşmir, 1947’den bu yana Hindistan ve Pakistan arasında süregelen gerilimin en sıcak başlıklarından biri olmaya devam ediyor. 22 Nisan 2024’te Cammu Keşmir’in Pahalgam bölgesinde meydana gelen terör saldırısında 26 kişinin hayatını kaybetmesi, iki ülke arasında tansiyonu yeniden yükseltti.
Hindistan’ın saldırının sorumlularını “Pakistan’dan gelen teröristler” olarak nitelemesi, Keşmir’deki ihtilafı bir kez daha bölgesel krize dönüştürdü.
Keşmir’in Kökleri 1947’ye Dayanıyor
1947’de İngiltere’nin Hint Yarımadası’ndan çekilmesiyle Hindistan ve Pakistan bağımsızlıklarını ilan etti. Müslümanların yoğun yaşadığı bölgeler Pakistan’a, Hinduların yaşadığı yerler ise Hindistan’a bırakıldı. Ancak Müslüman çoğunluğa sahip Keşmir’in o dönemki prensi Maharaja Hari Singh, Hindistan ile birleşme kararı aldı. Bu karar, Keşmir halkı tarafından reddedildi ve isyan baş gösterdi.
İsyanı bastırmak için Hindistan’dan yardım isteyen Maharaja’nın çağrısıyla bölgeye asker gönderen Yeni Delhi yönetimi, Keşmir’in bir kısmını işgal etti. Bu gelişmeler, Hindistan ve Pakistan arasında 22 Ekim 1947’de ilk savaşın başlamasına neden oldu.
Birleşmiş Milletler, 1949’da ateşkes sağladı ve Keşmir halkının hangi ülkeye katılmak istediğine dair referandum çağrısı yaptı. Ancak Hindistan bu çağrıyı reddetti. Böylece Keşmir, Hindistan’ın kontrolündeki Cammu Keşmir ve Pakistan’ın kontrolündeki Azad Keşmir ile Gilgit Baltistan olarak fiilen ikiye ayrıldı.
Dört Kez Savaş, Süregelen Gerilim
-
1965 ve 1971 Savaşları: Keşmir sebebiyle Hindistan ve Pakistan ikinci ve üçüncü kez savaşırken, 1971’deki savaş Bangladeş’in bağımsızlığını getirdi.
-
1999 Kargil Savaşı: Sınır ihlalleri nedeniyle başlayan çatışmalar iki ülkeyi nükleer savaşın eşiğine getirdi.
Bu süreçte 1972 Şimla Antlaşması’yla Kontrol Hattı (LoC) oluşturularak fiili sınırlar belirlendi.
2000’li Yıllarda Gerginlik ve Terör
1980’lerin sonlarında Cammu Keşmir’de başlayan halk ayaklanmaları, silahlı çatışmalar ve suikastlar ile gerginlik tırmandı. Hindistan, olaylardan Pakistan’ı sorumlu tuttu.
2019’da Pulwama Saldırısı sonrası iki ülke arasında hava çatışmaları yaşandı. Hindistan, Pakistan’a hava operasyonu düzenledi, Pakistan ise Hint savaş uçağını düşürdü ve pilotu iade etti.
2019’da Keşmir’in Özerkliği Kaldırıldı
Hindistan, 5 Ağustos 2019’da Anayasa’nın 370. maddesini iptal ederek Cammu Keşmir’in özel statüsünü sona erdirdi. Bölge, Cammu Keşmir ve Ladakh olarak ikiye bölünerek merkeze bağlandı. Bu hamle, Pakistan başta olmak üzere birçok ülkede tepkiyle karşılandı.
22 Nisan Saldırısı Yeni Bir Krizin Eşiği mi?
Pahalgam’da 22 Nisan 2024’te gerçekleştirilen ve 26 kişinin yaşamını yitirdiği saldırının ardından Hindistan, saldırganların Pakistan bağlantılı olduğunu öne sürdü. Bu iddia, iki ülke arasındaki diplomatik tansiyonu yeniden yükseltti.
Keşmir meselesi, taraflar arasında çözümsüz bir sorun olmaya devam ederken, bölgede yaşanan her yeni gelişme hem Güney Asya’da hem de küresel ölçekte yeni krizlerin tetikleyicisi olmayı sürdürüyor.