Nöbetçi Eczaneler
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yaşlı bireylerin yaşam kalitesini ve toplumsal katılım düzeyini ölçen “Aktif Yaşlanma Endeksi”ni (AYE) ilk kez yayımladı. 2024 yılı verilerine göre, Türkiye’nin AYE değeri 29,7 olarak belirlendi. Bu oran, 2023’te 28,7 seviyesindeydi.
Endeks, 65 yaş ve üzeri bireylerin istihdama ve topluma katılımı, bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam sürdürme ile aktif yaşlanma için ortam ve kapasiteye sahip olma düzeylerini temel alarak hazırlanıyor. Endeks değeri, yaşlı bireylerin yaşlılık sürecini ne kadar etkin geçirdiğini gösteriyor.
Yaşlı Nüfus Artıyor
TÜİK verilerine göre, 2019’da 7 milyon 550 bin olan 65 yaş ve üzeri nüfus, 2024 itibarıyla yüzde 20,7 artışla 9 milyon 112 bine ulaştı. Toplam nüfus içindeki yaşlı oranı ise 2019’da yüzde 9,1 iken, 2024’te yüzde 10,6’ya yükseldi. Nüfus projeksiyonlarına göre bu oran, 2030’da yüzde 13,5, 2040’ta yüzde 17,9, 2060’ta yüzde 27, 2080’de yüzde 33,4 ve 2100 yılında yüzde 33,6’ya ulaşacak.
Endeks Bileşenlerinde Değişim
Aktif yaşlanma endeksi 0 ile 100 arasında değer alıyor. Yüksek endeks değeri, yaşlı bireylerin yaşamlarını daha etkin ve katılımcı şekilde sürdürdüklerini gösteriyor.
2024 yılı itibarıyla endeks bileşenlerinde şu değişimler kaydedildi:
-
İstihdam Bileşeni: 2023’te 25,9 iken 2024’te 27,6’ya yükseldi.
-
Topluma Katılım Bileşeni: 2023’te 12,0, 2024’te 12,5 oldu.
-
Bağımsız, Sağlıklı ve Güvenli Yaşam: 2023’te 65,5 iken 2024’te 65’e geriledi.
-
Aktif Yaşlanma için Kapasite ve Elverişli Ortam: 2023’te 44,3 iken 2024’te 46,1’e çıktı.
Avrupa ile Karşılaştırma
Avrupa Birliği ülkelerinde 2018 yılı itibarıyla aktif yaşlanma endeksi ortalaması 36,8 olarak ölçüldü. En yüksek değerlere sahip ülkeler sırasıyla İsveç (47,8), Hollanda (43,7) ve Danimarka (43,3) oldu. Türkiye ise bu ortalamanın altında yer alıyor.
Cinsiyete göre karşılaştırmalarda ise Türkiye’de erkeklerde AYE değeri 34,5, kadınlarda ise 25,3 olarak belirlendi. AB ortalamaları ise erkeklerde 38,5, kadınlarda 35,3 seviyesinde.
Bölgesel Dağılım
Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) düzeyine göre 2024’te en yüksek AYE değerine sahip bölge 33,3 ile Doğu Karadeniz oldu. Onu 31,9 ile Batı Marmara, 30,8 ile Kuzeydoğu Anadolu izledi.
En düşük endeks değeri ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu bölgesinde kaydedildi. Bu bölgeyi 28,7 ile Akdeniz, 28,8 ile Orta Anadolu takip etti.
Doğu Karadeniz bölgesi, erkeklerde 38,2 ve kadınlarda 28,4 ile cinsiyete göre de en yüksek değerlere sahip bölge olarak öne çıktı. Cinsiyetler arası farkın en fazla olduğu bölge ise Ortadoğu Anadolu olarak belirlendi.